19.00. TRIỀU MINH

TRIỀU MINH

(1368 – 1644)

     Năm 1368, Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương kiến lập triều Minh, bắt đầu lựa chọn hàng loạt các biện pháp nhằm củng cố quyền thống trị của  mình. Về mặt chính trị đã có một bước tiến bộ trong việc tăng cường chủ nghĩa chuyên chế tập trung, đại quyền về quân chính được Hoàng đế nắm toàn bộ khiến chế độ trung ương tập quyền từ đời Tần Hán có một bước phát triển.

Sau khi  Chu Nguyên Chương mất, cháu ông là Chu Doãn Văn nối ngôi. Yến vương Chu Đệ phát động “Tĩnh Nan chi biến” giành lại chính quyền. Chu Đệ nhiều lần chiến đấu chống Mông Cổ và Tây Tạng, tiếp tục củng cố cương vực phía bắc và tây bắc. Ông còn cử Trịnh Hòa 7 lần tới hơn 30 nước Tây dương và Á, Phí, kiến lập quan hệ hữu hảo với các nước, đã sớm viết một trang huy hoàng trong lịch sử hàng hải trên thế giới.

Vào giữa triều Minh, Hoàng đế suy đồi, chính trị hủ bại, triều thần minh đảng khuynh loạn, hoạn quan thừa cơ lạm quyền, chúng ra oai tác quái, mặc sức bắt bớ dân lành, giết dân vô tội, chiếm đoạt tiền của châu báu. Nông dân liên tục đứng dậy khởi nghĩa.

Đứng trước nền chính trị hủ bại, kinh tế suy thoái, mâu thuẫn giai cấp ngày càng gay gắt, Đại học sĩ Trương Cư Chính tiến hành cải cách. Ông chỉnh đốn chính trị, tăng cường quản lý tài nguyên, chính đốn quân sự, đề xướng tăng cường tinh thần thực tế, đã có những cống hiến nhất định.

Trong những năm Long Khánh, Vạn Lịch, kinh tế thương nghiệp phát triển, quan hệ kinh tế tư bản chủ nghĩa có mầm mống trong thủ công nghiệp ở Giang Nam bắt đầu nẩy nở. Giang Tô, Chiết Giang An Huy và một phần Giang Tây nông sản phong phú, thủ công nghiệp phát đạt, tơ lụa ở Tô, Hàng, Giang Ninh, đồ sứ ở trấn Cảnh Đức, hàng dệt ở Tùng Giang nổi tiếng khắp nơi.

Năm 1582, Trương Cư Chính mất, Thần Tông Chu Dực Điếu nắm quyền khiến chế độ quan liêu cuối đời Minh tê liệt. Cũng vào lúc đó, Thần Tông tham lam vơ vét, tàn sát dân lành dẫn tới sự phản kháng của cư dân thành thị, “Đông lâm đảng” của các phần tử trí thức thuộc giai cấp địa chủ cũng bắt đầu triển khai cuộc đấu tranh với các thế lực hủ bại.

Trước sự bóc lột của giai cấp phong kiến ngày càng tăng, nông dân không thể tiếp tục cuộc sống bình yên, những cuộc khởi nghĩa ở vùng tây bắc sau  các thiên tai liên tục nổ ra. Qua cuộc đấu tranh trường kỳ, gian khổ, cuộc khởi nghĩa do Lý Tự Thành lãnh đạo đã đánh tới Bắc Kinh, Sùng Trinh đế Chu Do Kiểm treo cổ tự vẫn, triều Minh diệt vong.

Sau khi triều Minh diệt vong, Tổng binh Ngô Tam Quế đầu hàng triều Thanh, đưa quân Thanh nhập quan. Lý Tự Thành nghênh chiến nhưng gặp bất lợi, rút khỏi Bắc Kinh về hướng tây bắc. Triều Thanh giành được toàn quyền thống trị, tiến hành đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân, tiểu triều đình Nam Minh và thế lực của họ Trịnh ở Đài Loan, cuối cùng thống nhất Trung Quốc.

BẢNG THẾ HỆ CÁC ĐẾ VƯƠNG

Thái Tổ Chu Nguyên Chương  (1368 – 1398)

Huệ Đế Chu Doãn Văn             (1399 – 1402)

Thành Tổ Chu Lệ                      (1403 – 1424)

Nhân Tông Chu Cao Sí                  (1425)

Tuyên Tông  Chu Chiêm Cơ     (1426 – 1435)

Anh Tông Chu Kỳ Trấn             (1436 – 1449)

Đại Tông Chu Kỳ Ngọc              (1450 – 1457)

Anh Tông Chu Kỳ Trấn              (1457 – 1464)

Hiến Tông Chu Kiến Thâm         (1465 – 1487)

Hiếu Tông Chu Hữu Đường        (1488 – 1505)

Vũ Tông Chu Hậu Chiếu             (1506 – 1521)

Thế Tông Chu Hậu Thông           (1522 – 1566)

Mục Tông  Chu Tái Hậu              (1567 – 1572)

Thần Tông Chu Dực Quân           (1573 – 1620)

Quang Tông Chu Thường Lạc          (1620)

Hy Tông Chu Do Hiệu                 (1621 – 1627)

Tư Tông Chu Do Kiểm                (1628 – 1644)

NIÊN BIỂU SỰ KIỆN LỚN

• Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương xưng đế, định quốc hiệu là Minh.
• Đinh chế độ khoa cử.
• Kiến lập Cẩm y vệ.
• Yên vương Chu Đệ giành ngôi của Chu Doãn Văn.

1405 – 1433    Trịnh Hòa mở đầu 7 lần đi biển tới Tây dương.

1407    Biên soạn “Vĩnh Lạc đại điển”.

1421    Vương triều Minh chính thức dời đô tới Bắc Kinh.

1449    Thổ mộc bảo chi biến, Vu Khiêm cùng quân dân bảo vệ Bắc Kinh.

1457    Đoạt môn chi biến, Vu Khiêm bị giết hại.

1565    Thích Kế Quang, Du Đại Du về cơ bản quét sạch Nụy Khấu.

1592 – 1598    Quân Minh viện triều kháng Nụy.

1616    Nỗ Nhĩ Cáp Xích kiến lập Hậu Kim.

1619    Dương Cảo tiến công Hậu Kim, đại bại ở Tát Nhĩ  Hử.

1626    Thị dân Tô Châu nổi loạn. Nhan Bội Vĩ cùng 5 nguời tựu nghĩa. Ninh Viễn chi chiến, Nỗ Nhĩ Cáp Xích bị tử thương.

1636    Hoàng Thái Cực lên ngôi, đổi quốc hiệu là Thanh.

1637    Tống Ứng Tinh viết “Thiên công khai vật”.

1644    Lý Tự Thành lập chính quyền Đại Thuận, vào Bắc Kinh. Triều Minh diệt vong. Ngô Tam Quế hàng Thanh, quân Thanh nhập quan.