BA KHAN

    Ba Khan là một trong 22 xã của huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Xã có ba thôn Khan Hạ, Khan Hò và Khan Thượng, diện tích chừng 20 km2 nằm trải dài bên bờ sông Đà và hồ thủy điện Hòa Bình. Nói tới du lịch Hòa Bình, nguời ta nhớ ngay tới bản Lác, một điểm du lịch đã hình thành từ khoảng hai ba mươi năm trước. Rất tiếc, các tour du lịch đưa khách tham quan bản Lác đã bỏ qua Ba Khan mặc dù nếu có qua đây, quãng đường cũng chỉ thêm chừng dăm cây số mà du khách sẽ thêm một cơ hội ngắm cảnh non nước hữu tình,  cảnh sông hồ ở cửa ngõ trước khi đặt chân vào Tây Bắc. Chẳng hiểu thế là may hay rủi. Chính vì bị tạm lãng quên nên tới nay, Ba Khan vẫn giữ được vẻ nguyên sơ đáng trân trọng.

Mới chớm lên đèo Thung Khe, thay vì qua đèo, ta có thể đi theo đường ĐT450. Ngay từ điểm tiếp giáp với quốc lộ 6, một cột cây số đã xác định đường đi và khoảng cách cho những nguời chọn lựa: Ba Khan – 10 km. Đường ĐT450 dài khoảng gần 30 km, bắt đầu từ đèo Thung Khe trên quốc lộ 6 và kết thúc ở ngã ba Đồng Bảng cũng nằm trên quốc lộ này. Tới đây, nếu đi về phía tay phải, ta sẽ tới Mộc Châu, Yên Châu, … còn nếu rẽ tay trái, du khách sẽ quay lại Tòng Đậu sau 3 km để tiến thẳng tới Bản Lác. Như vậy, quãng đường hoàn toàn không dài thêm.

Từ Thung Khe tới trụ sở UBND xã Ba Khan quãng đường dài 10 km, chạy qua một vùng đất tương đối bằng phẳng. Bình nguyên Ba Khan nằm lọt thỏm trong thung lũng dưới chân đèo Thung Khe với đường vào chạy qua lúp xúp những ngôi nhà Mường hai bên, cùng ruộng đá tai mèo nằm xen kẽ những ruộng hoa súng.Hai bên đường có nhiều  thửa ruộng trồng lúa nước chỉ còn trơ gốc rạ sau vụ gặt và xanh ngắt màu ngô khoai.  Đây như một thung lũng được bao bọc bởi những dãy núi ngăn cách với hồ thủy điện. Khoảng  tới cây số 14, một vùng trời nước bao la hiện ra trước mắt ta, đó là hồ  Hòa Bình. Trên mặt hồ có rất nhiều những mỏm núi cao thấp, to nhỏ đa dạng, dấu vết của vùng núi non trùng điệp trước đây nay trở thành một Hạ Long trên cạn. Vẻ đẹp trời mây non nước kỳ ảo có thể hấp dẫn bất cứ ai dù khó tính. Đường có đoạn trải nhựa, có đoạn bằng bê-tông phẳng phiu, êm thuận quanh co giữa các triền núi. Suốt hơn chục cây số, du khách đi giữa một bên là vách núi dựng đứng và một bên là vùng hồ nước trong xanh. Bờ hồ thuần một loại cây họ tre: bương, mai, vầu, hóp, …Chúng vừa tạo cảnh quan đẹp đẽ vừa là nguồn thu nhập của cư dân địa phương. Cũng có đoạn, đường đi như xuyên qua núi, hai bên vách dựng đứng. Ba mươi cây số không hề có cư dân đông đúc, chỉ thỉnh thoảng thấy một vài chòm xóm , mỗi nơi chỉ  vài ba nóc nhà đơn sơ. Trên đường đi, không gian tĩnh lặng khiến ta có thể nghe tiếng chim hót, tiếng gà gáy, tiếng dê kêu be be, … và tiếng nước chảy từ trên núi cao có khi róc rách, có lúc ào ạt. Thác Tân Mai (hay Gò Mu) thuộc xã Phúc Sạn là điểm cuối của hành trình. Chia tay ngọn thác, chúng ta trở lại với đường số 6 quen thuộc.

Tôi nghe nói tới Ba Khan từ lâu và so với những Lũng Cú hay Tây Trang, Cà Mau hay Phú Quốc, Ba Khan gần gụi và đến với nó dễ dàng  hơn nhiều. Nhưng hình như chính việc không phải vượt qua những trở ngại đã khiến nó kém hấp dẫn. Sau hơn 15 năm đi khắp các miền đất nước, hôm nay tôi mới tới Ba Khan.

Xin kể một chuyện vui: Trước khi lên đèo Thung Khe, hỏi thăm đường, một nguời dân địa phương sau khi chỉ dẫn đã nói với chúng tôi:

– Đường chênh vênh lắm, một bên là vách núi dựng đứng, một bên là sông Đà, không cẩn thận thì….chết. Ngoài ra còn cái nạn nguời ta khai thác tre, luồng từ trên núi rồi lao xuống. Bị một cây tre từ trên núi cao đâm thẳng vào cái xe máy đang chạy là nguy cơ rất dễ xảy ra.

Nói rồi, nguời chỉ đường khuyên chúng tôi cứ theo “con đường quen thuộc” qua Thung Khe mà đi cho an toàn.

Không chủ quan, nhưng nếu cứ sợ  thì có lẽ chẳng  thể đi được tới đâu, làm được việc gì. Lời nhắc nhở của nguời dân địa phương tốt bụng chỉ khiến chúng tôi cẩn trọng hơn khi đi đường. Và chúng tôi đã có một chuyến đi tuyệt đối an toàn. Gần 300 km hành trình đã mang tới cho mỗi nguời  những ấn tượng và cảm xúc tốt đẹp.

Nếu đi ô tô hoặc xe máy từ miền xuôi lên Tây Bắc, bạn hãy thử một lần bỏ qua “lối cũ” (qua đèo Thung Khe) đi vào con đường mới qua Ba Khan  tới ngã ba Đồng Bảng để phát hiện một vẻ đẹp kỳ diệu mà chúng ta có thể lãng quên.