Từ năm 1921, sau khi thành lập, đảng cộng sản Trung Quốc đã có sự gắn bó mật thiết với dân tộc Trung Hoa . Từ thế kỷ XX đến thế kỷ XXI, đảng cộng sản Trung Quốc đã lần lượt đánh đổ bọn quân phiệt Bắc dương, đẩy lùi bọn xâm lược đế quốc chủ nghĩa Nhật Bản, đập tan ách thống trị độc tài của vương triều họ Tưởng, theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, lãnh đạo nhân dân Trung Quốc trong tiến trình cải cách đối nội, mở rộng đối ngoại, v.v.., không những làm cho đất nước Trung Quốc mạnh lên mà cũng làm cho nhân dân Trung Quốc giàu lên. Vào thời điểm vừa bước vào thế kỷ XXI, đảng cộng sản Trung Quốc lại triệu tập Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 16, sự kiện này càng làm tăng thêm sự chú ý của nhân dân thế giới.
14 năm lịch trình vĩ đại của đảng
Hạ tuần tháng 6 năm 1989, sự nghiệp của đảng và vận mệnh của cả nước lại bước vào một thời điểm vô cùng trọng đại, hội nghị khoá 3 Ban chấp hành trung ương khoá 13 khai mạc. Hội nghị đã bầu đồng chí Giang Trạch Dân làm Tổng bí thư Ban Chấp hành trung ương Đảng, bổ sung các đồng chí Giang Trạch Dân, Tống Bình, Lý Đoan Hoài vào Thường vụ Bộ chính trị, hình thành một tập thể lãnh đạo mới. Sau hội nghị này, tập thể lãnh đạo Trung ương mới đã triển khai công tác có hiệu quả rõ rệt, cục diện chính trị nhanh chóng được ổn định, tình hình kinh tế dần dần có những chuyển biến tốt, mặt trận tư tưởng cũng xuất hiện những khả năng mới. Từ năm 1978, đồng chí Đặng Tiểu Bình đã nhận ra: “Cần phải chế độ hoá, pháp luật hoá dân chủ”, không chỉ dựa vào uy tín cá nhân và tính hợp pháp của tư tưởng đảng. Tập thể lãnh đạo thế hệ thứ 3 chính là một thế hệ tập thể lãnh đạo mới của thời đại mới.
Năm 1992, Đại hội đại biểu toàn quốc đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 14 đã khai mạc. Đồng chí Giang Trạch Dân đã đọc báo cáo “Tăng cường cải cách mở cửa và bước đi xây dựng hiện đại hoá, giành thắng lợi to lớn trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc”. Báo cáo đã tổng kết kinh nghiệm 14 năm từ Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương khoá 11 đến nay, quyết định giành lấy cơ hội, tăng cường phát triển; xác định mục tiêu của cải cách thể chế kinh tế nước ta là xây dựng thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa; chỉ ra cần vũ trang cho toàn đảng lý luận xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc do đồng chí Đặng Tiểu Bình đề xướng. Đại hội đã thông qua “Chương trình đảng cộng sản Trung Quốc” (sửa đổi), lý luận chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc và sửa đổi đường lối cơ bản của đảng. Bài phát biểu của đồng chí Đặng Tiểu Bình ở phía Nam năm 1992 và mục tiêu đại hội lần thứ 14 của đảnglà tư tưởng chỉ đạo cho cải cách mở cửa và hiện đại hoá sự nghiệp xây dựng nươc ta, tiến vào giai đoạn phát triển mới.
Năm 1997, đại hội đại biểu toàn quốc đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 15 khai mạc. Đồng chí Giang Trạch Dân đã đọc báo cáo: “Giương cao ngọn cờ lý luận vĩ đại Đặng Tiểu Bình, đưa sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc toàn diện tiến vào thế kỷ 21”. Báo cáo đã tiến một bước trong việc làm rõ cương lĩnh cơ bản của giai đoạn đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, chỉ ra chiến lược của sự nghiệp xây dựng hiện đại hoá nước ta trong năm cuối của thế kỷ. Báo cáo cũng làm rõ trong cải cách thể chế kinh tế, cần phải nhận thức một cách toàn diện ý nghĩa chế độ công hữu của kinh tế, chế độ công hữu về kinh tế không chỉ bao gồm kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể mà nó còn bao gồm chế độ sở hữu hỗn hợp trong đó có thành phần kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể. Thực hiện hình thức chế độ công hữu có thể đa dạng hoá; chế độ phi công hữu kinh tế là một bộ phận hợp thành quan trọng của kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa nước ta. Nhất thiết phải coi hình thức chế độ sở hữu phù hợp đảm bảo “3 lợi ích” đều có thể sử dụng phục vụ chủ nghĩa xã hội. Báo cáo khẳng định mục tiêu chiến lược xây dựng hiện đại, hiện đại hoá và các lọai nhiệm vụ, đưa sự nghiệp của chúng ta toàn diện tiến vào thế kỷ 21, kiên trì, tăng cường và hoàn thiện sự lãnh đạo của đảng. Đại hội đã thông qua “Quyết nghị về sửa đổi điều lệ đảng”, “Quyết nghị về báo cáo công tác của ban kiểm tra và kỷ luật Trung ương”. Điều lệ đảng sau khi sửa đổi đã quyết định lấy lý luận của Đặng Tiểu Bình làm tư tưởng chỉ đạo. Đại hội lần thứ 15 của Đảng là đại hội quan trọng trong thời khắc trọng yếu chuyển giao thế kỷ, nó chỉ ra phương hướng tiến vào thế kỷ mới cho toàn đảng toàn dân.
Dưới sự lãnh đạo của tập thể lãnh đạo thế hệ thứ 3, trải qua nỗ lực gian khổ suốt 14 năm, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội nước ta đã giành được những thành tựu vĩ đại, thu hút được sự chú ý của nhân dân thế giới, viết những trang sử huy hoàng vào sự phát triển vượt bậc của dân tộc Trung Hoa.
Khai mạc đại hội lần thứ 16
Ngày 8 tháng 11 năm 2002, tại Bắc Kinh đã khai mạc đại hội đại biểu toàn quốc của đảng lần thứ 16. Đây là đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của đảng trong thế kỷ mới, đây cũng là đại hội đại biểu vô cùng quan trọng mở đầu hình thế mới của sự sắp xếp chiến lược lần thứ 3 xây dựng hiện đại hoá chủ nghĩa xã hội. Đồng chí Giang Trạch Dân đã đọc báo cáo: “Xây dựng toàn diện xã hội trung lưu, mở ra cục diện mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc”. Chủ đề của đại hội này là: Giương cao ngọn cờ lý luận vĩ đại Đặng Tiểu Bình, quán triệt toàn diện tư tưởng trọng yếu “3 đại diện”, xây dựng toàn diện xã hội trung lưu, tiến nhanh trên con đường hiện đại hoá xã hội chủ nghĩa, phấn đấu cho cục diện mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc. Đại hội lần này đã đưa tư tưởng trọng yếu “ba đại diện” và chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình xác lập thành tư tưởng chỉ đạo của đảng ta. Đại hội lần này đã bầu ra Ban chấp hành và Ban kỷ luật kiểm tra tập thể lãnh đạo trung ương đã thực hiện cuộc chuyển giao thế hệ, phản ánh đầy đủ sự phát triển mạnh mẽ và sự kế thừa của thế hệ lãnh đạo mới .
Ngày 15 tháng 11, tại Bắc Kinh đã khai mạc Hội nghị toàn thể Ban chấp hành trung ương lần thứ 16 của đảng. Hội nghị toàn thể đã bầu các Uỷ viên Bộ chính trị trung ương mới, Uỷ viên dự khuyết, Uỷ viên ban thường vụ Bộ chính trị, Tổng Bí thư ban chấp hành trung ương đảng; thông qua thành viên Ban bí thư, quyết định các thành viên của đảng uỷ quân sự trung ương; phê chuẩn Uỷ viên uỷ ban kỷ luật và kiểm tra, hội nghị lần thứ nhất cũng bầu cử chủ tịch, phó chủ tịch và các uỷ viên thường vụ. Hồ Cẩm Đào được bầu làm Tổng bí thư ban chấp hành Trung ương.
Sau đó, Tổng bí thư mới được bầu Hồ Cẩm Đào và các uỷ viên thường vụ Bộ chính trị Ngô Bang Quốc, Ôn Gia Bảo, Cổ Khánh Lâm, Tăng Khánh Hồng, Hoàng Cúc, Ngô Quan Chinh, Lý Trường Xuân, Đặng Can tại đại hội đường nhân dân đã tiếp kiến các nhà báo trong và ngoài nước. Tổng bí thư ban chấp hành Trung ương đã phát biểu ý kiến. Ông nói, đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 16 đảng cộng sản Trung Quốc đã bế mạc ngày hôm qua. Đại hội đã rất thành công, đây là một đại hội đoàn kết, đại hội thắng lợi, đại hội phấn đấu, đại hội kế thừa và đi tới.
Hồ Cẩm Đào đại diện cho các thành viên được bầu vào ban lãnh đạo trung ương cảm ơn sự tín nhiệm của toàn đảng. Ông nói: “Chúng ta nhất định không thể làm tổn hại đến sự tín nhiệm của các đồng chí toàn đảng và sự kỳ vọng của toàn thể nhân dân, giương cao ngọn cờ lý luận vĩ đại của Đặng Tiểu Bình, tư tưởng trọng yếu “ba đại diện”, nhận rõ những nhiệm vụ trọng yếu đã được đưa ra trong đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 16, tăng cường đoàn kết và dựa vào toàn đảng, nhân dân các dân tộc toàn quốc, kế thừa đi tới vì sự toàn diện xây dựng xã hội trung nông, tăng cường hiện đại hoá xã hội chủ nghĩa, nỗ lực phấn đấu đưa Trung Quốc đến cục diện mới trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc.
Hồ Cẩm Đào nói, Đại hội 16 đã xác lập tư tưởng chỉ đạo của đảng chúng ta là phải kiên trì lâu dài tư tưởng trọng yếu “ba đại diện” và chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình. Quyết sách có tính lịch sử này cũng là một cống hiến có tính lịch sử vì đã sáng suốt chỉ ra phương hướng để chúng ta tiến lên. Báo cáo của đồng chí Giang Trạch Dân tại đại hội 16 đã tổng kết hệ thống những kinh nghiệm cơ bản qua 13 năm, làm rõ một cách toàn diện yêu cầu cơ bản của tư tưởng trọng yếu “ba đại diện”, xác định mục tiêu phấn đấu của toàn đảng , toàn dân ta trong hai mươi năm đầu của thế kỷ về kinh tế, chính trị, văn hoá, quốc phòng, thống nhất tổ quốc, ngoại giao và các chính sách chủ trương về mọi mặt trong việc xây dựng đảng ta. Các vấn đề này đã thể hiện ý chí của toàn đảng cộng sản Trung Quốc, đại diện cho nguyện vọng của các dân tộc cả nước, là tuyên ngôn chính trị và cương lĩnh hành động của đảng ta trong giai đoạn mới thế kỷ mới. Chúng ta tin tưởng tuyệt đối và chấp hành sự chỉ đạo của tập thể lãnh đạo mới.
Hồ Cẩm Đào nói, được sự cổ vũ và tinh thần của đại hội 16, đảng cộng sản Trung Quốc đã tiến một bước trong việc tiến vào tương lai, mở ra triển vọng tốt đẹp. Toàn đảng và các dân tộc cả nước ta tăng cường đoàn kết một lòng, tập trung cao độ tinh thần xây dựng, một lòng một ý phát triển, đưa cải cách mở cửa và sự nghiệp xây dựng hiện đại hoá tiến vào giai đoạn mới. Ngày mai của Trung Quốc nhất định càng tốt đẹp, sự phát triển tiến bộ của Trung Quốc nhất định sẽ cống hiến ngày càng nhiều cho hoà bình thế giới.
Kinh nghiệm của lịch sử đảng đã chứng minh, sự tiên tiến và phát triển trong sự nghiệp của đảng và nhà nước tất phải có sự chỉ đạo của lý luận và đường lối chính xác, phải có tập thể lãnh đạo vững vàng. Đại hội 16 của đảng đã đưa tư tưởng trọng yếu “ba đại diện” cùng chủ nghĩa Mac Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình trở thành tư tưởng chỉ đạo lâu dài của đảng ta, cống hiến có tính lịch sử của đại hội 16 là chúng ta thống nhất tư tưởng, thống nhất hành động, đoàn kết để lãnh đạo các dân tộc cả nước, thực hiện nhanh chóng xây dựng hiện đại hoá. Hoàn thành thống nhất tổ quốc, ủng hộ hoà bình thế giới và xúc tiến phát triển cộng đồng là ba nhiệm vụ lịch sử trong sự nghiệp vĩ đại của các dân tộc Trung Hoa thực hiện con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc, có ý nghĩa vô cùng to lớn và sâu sắc. Đại hội toàn quốc lần thứ 16 đã bầu được một tập thể lãnh đạo mới, quán triệt tinh thần thiết thực của đại hội 16, kiên trì lý luận cơ bản, đường lối cơ bản , cương lĩnh và kinh nghiệm cơ bản của đảng, trên các mặt công tác quán triệt tư tưởng quan trọng “ba đại diện”, gánh vác sứ mệnh lịch sử trước đảng và nhân dân, phấn đấu thực hiện các mục tiêu đại hội 16 đã xác định.