(khoảng thế kỷ 11 – 771 trước CN)
Tây Chu từ Vũ Vương diệt Thương lập quốc đến U Vương diệt vong khoảng hơn 300 năm, là thời kỳ lịch sử quan trọng trong lịch sử đế quốc Trung Hoa, cũng là thời kỳ toàn thịnh của văn minh cổ điển Trung Hoa. Văn minh vật chất và văn minh tinh thần của nó có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của lịch sử sau này.
Vua Trụ bất lương, đất nước suy thoái. Bộ lạc Chu ở cao nguyên hoàng thổ trung du sông Vị đến đời Chu Văn Vương đã có mộng bá chủ, càng ngày càng mạnh lên. Khoảng năm 1066 trước CN, Chu Vũ Vương đông chinh, diệt triều Thương, kiến lập triều Chu.
Sau khi Vũ Vương diệt Thương, bắt đầu phân phong cho các chư hầu. Nói một cách chặt chẽ, trong lịch sử chế độ chính trị của Trung Quốc chỉ có triều Chu là có chế độ phong kiến có ý nghĩa hoàn chỉnh. Phong kiến tức là chính quyền quốc gia được phong mà kiến lập, thông qua việc được phong vương, phong đất để cai trị một quốc gia, Chu thiên tử chính là người thống trị cao nhất của quốc gia.
So với Ân, Thương, kinh tế dưới triều Chu có trình độ phát triển cao hơn nhiều. Cùng với chế độ tỉnh điền, việc lao động tập thể là một đặc trưng quan trọng của sản xuất nông nghiệp, nông nghiệp tương đối phát triển. Đồng thời, nghề dệt, đan, nấu rượu, đúc và luyện của thủ công nghiệp đã có tiến bộ mau chóng. Về thương nghiệp buôn bán, tuy tiền tệ còn ở giai đoạn manh nha nhưng lối buôn bán hàng đổi hàng đã lưu hành rộng rãi.
Đến năm 771 trước CN, Khuyển Nhung ở tây bắc tiến công kinh đô Cảo Kinh của Chu, giết chết Chu U Vương. Năm sau, Chu Bình Vương dời đô về Lạc Ấp, triều Chu trên đường suy vi.
Lịch sử gọi triều Chu trước khi dời đô là Tây Chu, sau khi dời đô là Đông Chu (770 – 256 trước CN).
Đông Chu chia thành hai thời kỳ: Xuân Thu và Chiến Quốc. Đến năm thứ 59 đời vua Chu Noản Vương (256 trước CN), Chu bị Tần diệt.
NIÊN BIỂU SỰ KIỆN LỚN
Khoảng thế kỷ 11 trước CN: Vũ Vương diệt Thương, mở đầu triều Chu.
1046 trước CN: trận đánh ở Mục Dã, quân Chu toàn thắng. Vua Trụ buộc phải tự thiêu mà chết. Triều Thương mất.
1045 trước CN: Vỗ về dân chúng, phân phong chư hầu.
1042 trước CN: Vũ Vương mất, con là Thành Vương còn nhỏ, em Vũ Vương là Chu Công phụ chính, dẹp “loạn Tam thúc”.
1035 trước CN: Chu Thành Vương nắm quyền, phong Ngu thúc ở Đường.
1021 trước CN: Chu Thành Vương bị bệnh chết. Thái tử Chiêu nối ngôi là Khang Vương.
1015 trước CN: Khang Vương theo mệnh của Tất Công xử lý Thành Chu.
976 trước CN: Con Chiêu Vương là Mãn nối ngôi, xưng là Mục Vương.
878 trước CN: Chu Di Vương chết, thái tử Hồ nối ngôi, xưng là Lệ Vương.
845 trước CN: Lệ Vương thân chinh đánh Di.
841 trước CN: Người trong nước bạo động, nền hành chính Cộng hòa. Lịch sử Trung Quốc bắt đầu có ghi chép.
828 trước CN: kết thúc thời đại Cộng hòa.
827 trước CN: Tuyên Vương nối ngôi. Chu, Triệu phụ chính.
822 trước CN: Tuyên Vương diệt Tây Nhung, Từ Phương, Triệu Công diệt Hoài Di, bốn phương thanh bình. Nhà Chu trung hưng, sử gọi là “Tuyên Vương trung hưng”.
771 trước CN: Khuyển Nhung đánh vào Cảo Kinh, Chu U Vương bị giết. Tây Chu kết thúc.
