Câu ngạn ngữ Hán này có hai vế, vế sau của nó là “Ác giả ác báo”, chuyển sang tiếng Việt là “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”. Nhưng có lẽ “nhân chi sơ tính bản thiện”, con người không thích nói tới cái ác nên người ta thường chỉ nói vế đầu “Ở hiền gặp lành”.
Triết lý sống này đã được truyền bá rộng rãi trong các tác phẩm dân gian từ nghìn đời nay. Ngoài ca dao, tục ngữ, hầu như các truyện cổ tích như Cây tre trăm đốt, Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây khế, … đều tập trung thể hiện triết lý sống rất nhân văn, đầy tình thương yêu đồng loại này của người xưa. Mỗi buổi tối, trước khi đi vào giấc ngủ, trẻ em Việt Nam đều được nghe những người bà, người mẹ rủ rỉ kể những câu chuyện lỳ kỳ hấp dẫn trong đó nhân vật chính luôn là những người nhân đức, hiền lành, tử tế, … Dù cuộc đời gặp nhiều tai ương nhưng cuối cùng họ cũng được đền đáp. Bên cạnh nhiều mục đích khác nhau, qua những câu chuyện cách sống nhân ái này đi vào tâm hồn đứa trẻ, giúp chúng khi lớn lên trở thành người tử tế, giàu lòng trắc ẩn, đầy tình thương yêu.
Đó là ước mơ nghìn đời và chắc mãi luôn là mơ ước của con người. Mặc cho cuộc sống khắc nghiệt không phải bao giờ cũng như thế, nhiều người hiền lành, nhân đức, giàu lòng thương yêu đồng loại nhưng cũng khó tránh khỏi oan khuất, thậm chí còn phải chịu số phận thảm thương nhưng con người vẫn không ngừng mơ ước và mãi mãi mong mỏi lẽ sống này được mọi người đề cao.
Trong các câu tục ngữ dạy cách sống, mình thích câu này nhất. Nếu ai cũng thấm nhuần lối sống ấy, thế giới sẽ không có chiến tranh, con người sẽ không có thù hận, xã hội hoàn toàn không có kẻ ác, kẻ xấu, cuộc sống sẽ đạt tới sự hoàn thiện của lý tưởng “người yêu người, sống để yêu nhau”.
Năm mới, cầu mong lẽ sống nhân ái, ăn ở hiền lành làm mọi điều tốt đẹp cho người khác sẽ ngày càng phổ biến. Cuộc sống sống có thể còn gian khổ, thiếu thốn, nhưng được sống trong tình yêu thương, sẻ chia, đùm bọc của đồng loại, con người chắc chắn sẽ cảm thấy hạnh phúc. Hạnh phúc đến với cả người được nhận và người cho.
“Ác giả ac báo,thiện giả thiện lai” là những châm ngôn Phật dạy nhằm khuyên con người hướng thiện. Mỗi con người hướng thiện và cả xã hội hướng thiện tạo nên một xã hội bình an. Một xã hội bình an thì niềm tin của con người với nhau mới có chỗ đứng vững vàng.
Tuy nhiên, căn tính của con người gồm cả hai mặt thiện và ác! Vậy nén một xã hội không lo bồi đắp điều thiện thì cái ác lại được vực dậy và xâm chiếm trong lương tâm mỗi chúng ta! Một xã hội tìm cách phân biệt, chia rẽ các cộng đồng với nhau bằng những học thuyết gây thù chuốc oán như học thuyết đấu tranh giai cấp và phân biệt đẳng cấp đang được khuyến dụ trong xã hội hiện nay gây hằn thù nghi ngờ ,chia rẽ trong cộng đồng là món thực đơn tuyệt vời của cái ác! Trước nay người ta thường vin vào lịch sử đổ lỗi mọi xấu xa do lịch sử để lại. Vậy nhưng trong gần một thế kỷ đã không khắc phục được gì, mà về thực chất chúng ta lại kế thừa một cách tự giác những cái xấu đó và còn củng cố nó bằng những lý luận nhằm che đậy hoặc cổ xuý cho cái ác! Vậy nén chưa bao giờ cái ác lên ngôi và ngạo nghễ thách đố cái thiện như hiện nay vây?